Araç mahrumiyet bedeli, kaza sonucunda meydana gelen ancak toplum tarafından çokça bilinmeyen hukuki haktır. Bir kişinin aracının kullanılamadığı süre boyunca yaşadığı mağduriyetin karşılanması için talep edilen tazminat bedelidir. Bu bedel, aracın yokluğundan kaynaklanan gelir kaybını veya ulaşım zorluklarını telafi etmeyi amaçlar. Gerçek kişilerin yanı sıra ticari araçların sahipleri de , aracın kullanılamadığı dönemde işlerini aksattıkları için bu bedeli talep edebilirler.
Araç mahrumiyet bedeli hesaplanırken:
- Aracın türü ve kullanım amacı,
- Aracın günlük kira bedeli veya gelir potansiyeli,
- Aracın kaç gün boyunca kullanılamadığı gibi faktörler dikkate alınır.
Araç Mahrumiyet Tazminatı Hesaplama
Araç mahrumiyet bedelinin belirlenmesinde önemli faktörler şunlardır;
- Aracın marka ve modeli
- Aracın yaşı
- Aracın hasar durumu
- Kusur oranı
- Tamir süresi
- Pert halinde aynı özelliklere sahip yeni bir aracın alınması için gereken makul süre
- Emsal nitelikte araçlar için günlük kiralama bedeli
- Makul sürenin belirlenmesi
- Ticari kullanıma mahsus araçlar için aracın kullanılamadığı süreye ilişkin ticari kazanç kaybı
Mahrumiyet Bedeli= Kira Bedeli × Mahrumiyet Süresi
Örnek vermek gerekirse;
Araç Değeri: 1.000.000 TL
Günlük Kira Bedeli: 3.000 TL
Mahrumiyet Süresi: 10 gün
Bu durumda hesaplama şu şekilde olur:
Mahrumiyet Bedel=3.000 TL ×10= 30.000 TL olacaktır.
Araç Mahrumiyet Tazminatı Kimlerden Temin Edilir?
Türk Borçlar Kanunu Madde 49:
“Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
Bu maddeye göre, bir kimse, kusurlu (yani kasten veya ihmalle) ve hukuka aykırı bir fiil işlemişse ve bu fiil sonucunda başkasına zarar vermişse, bu zararın tazmin etmekle yükümlüdür. Bu maddenin amacı, haksız fiillerin doğurabileceği zararları gidermek ve zarar görenin hakkını korumaktır.Bu kanun hükmü uyarınca araç mahrumiyet bedelinden kusurlu aracın kaza anındaki sürücüsü ve aracın maliki müteselsil sorumludur.
Araç Mahrumiyet Zamanaşımı
Araç mahrumiyet bedelinde zamanaşımı süresi, Türk Borçlar Kanunu’na göre haksız fiil niteliğinde kabul edilir ve haksız fiillerde zamanaşımı süreleri uygulanır. Türk Borçlar Kanunu’nun 72. maddesi uyarınca, bu tür talepler için zamanaşımı süresi:
- Fiilin ve zararın öğrenildiği tarihten itibaren: 2 yıl
- Fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren: 10 yıl
- Bu sürelere göre, zarar gören kişi zararı öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl içinde veya fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde dava açmalıdır. Aksi takdirde, zamanaşımı nedeniyle talep hakkı düşer.
Ticari Araç İçin Mahrumiyet Bedeli Talep Edilebilir mi?
Evet, ticari bir aracın kullanılamamasından doğan kayıplar için mahrumiyet (yoksunluk) bedeli talep edilebilir. Mahrumiyet bedeli, aracın kullanım dışı kalması nedeniyle iş veya kazanç kaybının karşılanması amacıyla istenebilir. Bu bedel, aracın tamir sürecinde kullanılmaması veya iş gücü kaybının telafi edilmesi için hesaplanır.
Ticari faaliyette kullanılan araçlar ve şahsa mahsus kullanım araçları için yapılan hesaplama elbette farklılık gösterecektir. Eğer araç ticari ise ticari kazanç kaybı da hesaplamaya dahil edilecektir.
Araçta Oluşan Zararın Trafik Kazası Sonucu Oluşması Zorunlu Mudur?
Hayır, hasarın trafik kazası sonucu oluşması zorunlu değildir. Zira araç mahrumiyet tazminatının dayanağı olan Türk Borçlar Kanunu md. 49/1 kusurlu davranışlarla başkasına zarar verilmesi durumunda, zarar gören kişinin tazminat talep etme hakkını düzenler. Burada önemli olan, hukuka aykırı ve kusurlu fiil sonucunda zarar doğmasıdır.
Her türlü kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille oluşan hasar sonucu araç mahrumiyet bedeli talep edilebilir. Örneğin belediyenin ve su kanalizasyon idaresinin kusuru sonucu oluşan sel felaketi nedeniyle araçta meydana gelen her türlü zarar ve araç mahrumiyet tazminatı ilgili belediyeden ve su kanalizasyon idaresinden talep edilebilir. Araca bir cisim ile zarar verilmesi, üzerine bir cisim atılması , kundaklanması gibi hallerde de tazminat hakkı saklıdır.
Araç Mahrumiyet Tazminatı İçin Araç Kiralamak Zorunlu Mu?
Araç mahrumiyet tazminatı talebinde bulunabilmek için araç kiralamak zorunlu değildir. Araç mahrumiyet tazminatı, bir kişinin kullandığı aracın onarım, kaza veya benzeri nedenlerle kullanılamaz hale gelmesi durumunda yaşadığı zararın karşılanmasını amaçlar.Kişi aracı serviste kaldığı sürede ikame bir araç kiralaması yapmasa dahi , mahrum kaldığı araç için rayiç kiralama bedeli dikkate alınarak bilirkişi tarafından hesaplama yapılacak ve tazminata hak kazanacaktır. Konu ile ilgili aşağıda örnek bir Yargıtay kararı paylaşılmıştır.
T.C Yargıtay 4. Hukuk Dairesi
Esas: 2021 /26777
Karar: 2022/ 11236
K.T 29.09.2022
‘…..Kural olarak haksız fiilden kaynaklanan tazminat davalarında gerçek zarar ilkesi geçerlidir. Zarar gören ancak haksız fiil sebebiyle uğradığı gerçek zararını haksız fiil sorumlularından isteyebilir. Olay tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 50’nci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacı tarafından araç kiraladığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında alınan bilirkişi raporuna göre davacının araç mahrumiyet bedeli talebinin kabulüne karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davacının bu talebini objektif kriter ve delillerle ispatlayamadığı gerekçesiyle reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.”
…hükmün, hukuki sonuçlarına etkili olmamak kaydı ile KANUN YARARINA BOZULMASINA, bozma kararının bir örneğinin Resmi Gazete’de yayınlanmak üzere Adalet Bakanlığına gönderilmesine 29/09/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.’
Eskişehir Sigorta Avukatı-Profesyonel Hukuki Destek
Sigorta davaları, karmaşık yasal süreçler ve özel uzmanlık gerektiren konular arasında yer alır. Eskişehir’de uzman bir sigorta avukatı olarak, müvekkillerimize sigorta şirketleri ile yaşadıkları anlaşmazlıklarda profesyonel destek sağlıyoruz. Poliçe kapsamı, hasar tespiti, tazminat talepleri ve ödemeler gibi konularda hukuki süreçlerin doğru bir şekilde yürütülmesi için müvekkillerimizi her adımda bilgilendiriyoruz.
Müvekkillerimize sunduğumuz stratejik yaklaşımlar ve titizlikle yürüttüğümüz dava süreçleri sayesinde, trafik kazalarına bağlı tazminat haklarını korumakta kararlı bir çözüm ortağı olarak yanlarındayız. Eskişehir’de trafik kazaları ve sigorta hukuku alanında bizimle çalışmak isteyen müvekkil adaylarımız için güvenilir bir danışman ve temsilci olmaktan mutluluk duyarız.
Araç Mahrumiyet Bedeli Nasıl Talep Edilir?
Araç mahrumiyet bedeli, trafik kazası sonucu aracını kullanamayan araç sahiplerinin talep edebileceği bir tazminat türüdür. Kazadan sonra aracın onarımı süresince yaşanan kullanım kaybı, araç sahibine maddi zarar verir. Araç mahrumiyet bedeli, bu zararların karşılanması amacıyla sigorta şirketlerinden talep edilebilir. Peki, araç mahrumiyet bedeli nasıl talep edilir?
İlk adım, kaza sonrası araç sahibinin sigorta şirketine başvuruda bulunmasıdır. Sigorta şirketi, kazanın detaylarını ve aracın onarım süresini değerlendirerek mahrumiyet bedelinin hesaplanmasını sağlar. Araç mahrumiyet bedeli, aracın ne kadar süreyle kullanılamadığını ve bu sürede oluşan zararları dikkate alır. Bu bedel, aracın günlük kira değeri üzerinden hesaplanır.
Araç sahibinin, mahrumiyet bedelini talep edebilmesi için kaza sonrası gerekli belgeleri sigorta şirketine iletmesi gerekmektedir. Bu belgeler arasında kaza raporu, tamir faturası ve aracın onarım süresine dair belgeler yer alır. Sigorta şirketi, bu belgeleri değerlendirerek ödeme yapacaktır. Eğer sigorta şirketi talebi reddederse, yasal yollara başvurularak hak arama süreci başlatılabilir. Araç mahrumiyet bedelini doğru bir şekilde talep etmek, araç sahibinin kazadan kaynaklanan maddi kayıplarını telafi etmesine yardımcı olur.
Araçtan Yoksun Kalma Tazminatından Sorumlu Olan Kişiler
Araçtan yoksun kalma tazminatı, bir trafik kazası sonucu aracını kullanamayan araç sahibinin uğradığı maddi kaybı telafi etmeyi amaçlayan bir tazminat türüdür. Ancak, bu tazminatın kimlerden talep edilebileceği ve hangi koşullar altında ödeme yapılacağı, araç sahiplerinin en çok merak ettiği konulardan biridir. Peki, araçtan yoksun kalma tazminatından sorumlu olan kişiler kimlerdir?
Araçtan yoksun kalma tazminatını talep etmek için öncelikle kazanın sorumlusunun kim olduğuna bakılır. Eğer kaza, karşı tarafın kusurundan kaynaklanıyorsa, tazminatın ödenmesinden sorumlu kişi, kazayı yapan ve kusurlu olan sürücünün sigorta şirketidir. Bu durumda, araç sahibi sigorta şirketine başvurarak araçtan yoksun kalma tazminatını talep edebilir. Ayrıca, araç sahibinin kendi kasko sigortası varsa, bu sigorta kapsamında da tazminat talep edilebilecektir.
Tazminatın sorumlusu, kazanın türüne, tarafların sigorta poliçelerine ve kazanın sonuçlarına göre değişebilir. Yasal süreçlerin düzgün işleyebilmesi için kaza raporları, sigorta belgeleri ve aracın onarım süresi gibi gerekli tüm belgelerin sunulması önemlidir. Bu şekilde, araç sahibinin uğradığı maddi kaybın karşılanması sağlanır.
Araç Mahrumiyet Bedeli 2024 Ne Kadar?
Araç mahrumiyet bedeli, trafik kazası sonrasında aracını kullanamayan araç sahiplerinin talep edebileceği bir tazminat türüdür. Bu bedel, aracın onarım süresince yaşanan kullanım kaybının maddi olarak karşılanmasını sağlar. 2024 yılı itibarıyla araç mahrumiyet bedeli, aracın günlük kira değeri üzerinden hesaplanmaktadır. Ancak, bu bedelin miktarı aracın markasına, modeline ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişir.
2024 yılında araç mahrumiyet bedelinin hesaplanmasında dikkate alınan faktörler arasında aracın onarım süresi ve aracın günlük kira değeri öne çıkar. Araç kiralama şirketlerinin belirlediği günlük kira bedelleri, mahrumiyet bedelinin temelini oluşturur. Örneğin, bir aracın günlük kira bedeli 300 TL ise, bu bedel üzerinden araç sahibinin mahrumiyet bedeli hesaplanır. Sigorta şirketleri, aracın tamir süresi boyunca araç sahibine günlük tazminat ödemesi yapar.
Araç sahibi, mahrumiyet bedeli talebini sigorta şirketine başvuruda bulunarak iletebilir. Sigorta şirketi, aracın onarım süresini ve kira bedelini göz önünde bulundurarak ödeme yapar. Ancak, tazminat talebinin kabul edilmesi için kaza raporu, tamir faturası gibi belgelerin sunulması gerekmektedir. 2024 yılı itibarıyla bu bedel, aracın değerine ve piyasa koşullarına göre değişkenlik gösterebilir.
